Leven en werken in balans dat willen we allemaal. Met voldoende energie om elke dag de dingen te doen die je wilt doen. En met voldoende afwisseling tussen inspanning en ontspanning. Ons lichaam is daarop afgesteld. Die inspanning kan van alles zijn. Even een sprintje trekken om de bus te halen, een presentatie geven, deadlines, omgaan met een lastige collega of peuter, een belangrijke meeting, een examen. Noem maar op. In een situatie van balans kan je pieken in inspanning aan. Je hebt voldoende veerkracht. Maar wat gebeurt er als inspanning en ontspanning uit balans zijn? Wat gebeurt er als je momenten van langdurige stress ervaart?
Ik werk volgens de CSR methode. Deze methode heeft een heldere aanpak en richt zich op de begeleiding van mensen met lichte, milde of ernstige klachten ten gevolge van chronische stress. De start bij deze methode is een vragenlijst die inzicht geeft waar je in het proces zit. We maken een helder stappenplan en gaan aan de slag. Blijf vooral niet lopen met klachten, er is wat aan te doen. Wil je weten wat ik voor je kan betekenen, neem dan contact met me op voor informatie of een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Stress is iets wat we goed aankunnen. Sterker nog we hebben de stressreactie van ons lichaam nodig voor allerlei dagelijkse processen. Het zorgt ervoor dat we functioneren. De stressreactie zou je ook een energiereactie kunnen noemen. Zodra er energie nodig is wordt dit door ons lichaam vrijgemaakt. Deze reactie is dus ook nodig voor de normale dagelijkse activiteiten als opstaan, voldoende eten en drinken, zitten staan…. Daarbovenop komt energie die nodig is voor een prestatie of een situatie dat door ons lichaam wordt gezien als een bedreiging.
Stel je loopt op straat en er komt een woedende hond op je af. Je lichaam reageert voor je er erg in hebt. Je hartslag en ademhaling gaan omhoog en je spieren spannen zich aan. De focus is geheel gericht op de hond. De kans is groot dat je snel wegsprint om jezelf in veiligheid te brengen. Je wilt dan niet eerst even gaan afwegen wat je het beste kan gaan doen. Dat komt omdat je prefrontale cortex (daar waar je denkvermogen en oplossend vermogen zit) op non actief is gezet. ..alles is in positie gezet om in actie te komen.
Bovenstaand is de normale reactie van het lichaam op een bedreiging. En nu komt de crux. Onze hersenen reageren op de dagelijkse bedreigingen hetzelfde als op een woedende hond of op bijvoorbeeld een lawine die op je afkomt. De spieren spannen aan, je hartslag gaat omhoog, je bent even minder goed in probleem oplossen maar wel goed in hyperfocus. Processen bedoelt voor de langere termijn zoals weefselopbouw, groei of voortplanting worden buiten bedrijf gezet. Fijn voor een presentatie waarin je moet knallen. Dit is namelijk tijdelijk en dan kan je het goed gebruiken. Na de presentatie komt je lichaam weer tot rust en worden alle processen weer hervat. Maar het is niet fijn als de bedreiging maar blijft voortduren. Werkdruk, een onprettige werkomgeving, een reorganisatie, verwachtingen, het niet kunnen vinden van een baan, enz. Allemaal factoren die bijdragen aan een alerte houding van ons lichaam. Als er te weinig ontspanning tegenover staat in de vorm van rust, slaap en energiegevers, blijven we in de stressreactie zitten. Het lichaam raakt oververmoeid en moet worden opgeladen. Duurt het steeds langer dan raakt je lichaam uit balans. Letterlijk, je lichamelijke processen worden verstoord. Opladen lukt minder goed, ontspannen lukt minder goed. We spreken van roofbouw. Als deze roofbouw te lang voortduurt komt je lichaam in een staat van ontregeling. Dit kan uiteindelijk lijden tot overspannenheid en burn-out. Met slaap of even rust houden kom je er dan niet meer.
Je krijgt disbalans als die momenten van inspanning/stress langer duren en er onvoldoende tijd is voor herstel door ontspanning of doordat je niet weet hoe je met bijvoorbeeld tegenslagen of stress om moet gaan. Chronische stress bouw je op over een langere periode. Afhankelijk waar je in het stressproces zit ervaar je meer problemen. Denk aan bijvoorbeeld de volgende signalen.
Nogmaals er is echt wat aan te doen. Soms duurt het proces van herstel kort en soms wat langer maar herstel is mogelijk. Een eerste stap is met iemand te praten. Wil je een verkennend gesprek met mij, je bent van harte welkom.
Irene Lausberg
